Gdzie był w Łodzi pierwszy kanał?
Podczas licznych inwestycji w naszym mieście odkrywane są stare fundamenty budynków, studnie i kanały łódzkich rzeczek. Pod dawnymi fabrykami odnajdują się też zapomniane kolektory. Który z nich był najstarszy? Czy służył do odprowadzania ścieków?
W początkach włókienniczej Łodzi pojawiła się pilna potrzeba stworzenia dla tkaczy zakładu wykańczania (uszlachetniania) materiałów lnianych. Zdecydowano o budowie bielnika zwanego współcześnie Bielnikiem Kopischa*. Wraz z nim zbudowano kanał równoległy do rzeki Jasień. Przebiegał wzdłuż ulicy Tymienieckiego od Kilińskiego do Piotrkowskiej. Zasilały go wody Jasienia i Lamusa wypływające ze stawu, który istniał przy współczesnym skrzyżowaniu Kilińskiego z Tymienieckiego. Woda z kanału służyła do bielenia i zmiękczania tkanin, zasilała też koła wodne napędzające folusz i magiel. Do bielenia materiałów niezbędna była czysta i miękka woda, taka jak w Jasieniu i jego dopływach. Strugi miały też duży spadek - wystarczyło więc niewielkie spiętrzenie, żeby uzyskać sporo energii do napędzania kół wodnych.
Poziom wody w kanale regulowano za pomocą śluz. Woda z niego spływała rynnami na pola bielnikowe, które znajdowały się na południowym, nasłonecznionym stoku doliny Jasienia. Rozkładano tam płótno i polewano je wodą, a gdy schło na słońcu stawało się białe. Dla uzyskania lepszego efektu zanurzano je też w kąpieli ługowej. Bielenie materiałów lnianych było uciążliwe i długotrwałe, choćby z powodu małej liczby słonecznych dni w roku. Po bieleniu tkaniny trafiały do folusza, gdzie były zmiękczane, następnie krochmalone, a na koniec maglowane i prasowane. Do bielnika trafiały materiały nie tylko z łódzkich warsztatów tkackich, ale i z bardziej odległych ośrodków włókienniczych Zduńskiej Woli, Sieradza, Skierniewic). Zakład Bielnikowy szybko upadł z powodu ograniczenia produkcji wyrobów lniarskich na rzecz bawełnianych.
Wzdłuż kanału przebiegała trasa kolei fabrycznej Scheiblera. Na ulicy Tymienieckiego powstaje dzisiaj wiele nowych inwestycji. Niewykluczone, że odnajdą się jeszcze pozostałości po najstarszym włókienniczym kanale w Łodzi.
Bielnik Kopischa przy ulicy Tymienieckiego 5 jest błędnie określany jako najstarszy budynek fabryczny w Łodzi. Pełnił inną funkcję - był to tylko budynek mieszkalny, magazynowy. Pozostałości pierwszego bielnika znajdują są obok.
Data dodania 14 września 2022